​​

Bảng: Tương quan giữa tăng trưởng GDP và xuất khẩu hàng dệt may (ĐVT: %)

(*): Số liệu ước tính

Nguồn: Tính toán từ số liệu của Trademap, WTO

Xu hướng 1: Khi nền kinh tế thế giới phục hồi sau Covid-19, xuất khẩu quần áo thế giới bùng nổ vào năm 2021, trong khi xuất khẩu hàng dệt may thế giới tăng trưởng chậm hơn nhiều do khối lượng thương mại cao vào năm trước. Cụ thể, nhờ nhu cầu mạnh mẽ của người tiêu dùng, xuất khẩu quần áo thế giới năm 2021 đã hoàn toàn quay trở lại mức trước Covid-19 và vượt 548,8 tỷ USD, tăng mạnh 21,9% so với năm 2020. Không chỉ có lĩnh vực may mặc, với việc các hoạt động kinh tế gần như được nối lại, thương mại hàng hóa thế giới năm 2021 cũng tăng 26,5% so với một năm trước, mức tăng trưởng nhanh nhất trong nhiều thập kỷ.

Trong khi đó, trị giá xuất khẩu dệt may thế giới tăng chậm hơn, ở mức 7,8% vào năm 2021 (tức là đạt 354,2 tỷ USD), thấp hơn so với hầu hết các ngành. Tuy nhiên, mô hình như vậy là dễ hiểu vì thương mại dệt may duy trì ở mức cao trong năm 2020, do nhu cầu cao đối với thiết bị bảo hộ cá nhân (PPE) trong thời kỳ đại dịch.

Tuy nhiên, thương mại hàng dệt may thế giới có thể phải đối mặt với những suy giảm mạnh trong tương lai do nền kinh tế thế giới chậm lại và nhu cầu của người tiêu dùng suy yếu. Đáng chú ý, trong bối cảnh lạm phát tăng cao, chi phí năng lượng cao và sự cắt giảm chuỗi cung ứng toàn cầu, các cơ quan kinh tế quốc tế hàng đầu, từ Ngân hàng Thế giới đến Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đều nhất trí dự báo nền kinh tế toàn cầu đang tăng trưởng chậm lại. Tương tự, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) dự báo tốc độ tăng trưởng thương mại hàng hóa thế giới sẽ giảm xuống 3,5% vào năm 2022 và giảm xuống chỉ còn 1% vào năm 2023. Do đó, thương mại hàng dệt may thế giới có thể sẽ gặp khó khăn trong tình trạng trì trệ. tăng trưởng hoặc giảm nhẹ trong hai năm tới.

Xu hướng 2: Dịch Covid-19 KHÔNG làm thay đổi cơ bản cục diện cạnh tranh trên bản đồ xuất khẩu hàng dệt may thế giới nhưng lại ảnh hưởng đến cơ cấu sản phẩm xuất khẩu. Trong khi đó, một số thay đổi cơ cấu dài hạn trong xuất khẩu dệt may thế giới vẫn tiếp tục vào năm 2021.

Cụ thể, Trung Quốc, EU và Ấn Độ vẫn là ba nhà xuất khẩu hàng dệt lớn nhất thế giới vào năm 2021, duy trì ổn định trong hơn một thập kỷ. Cùng với nhau, ba nhà cung cấp hàng đầu này chiếm 68% kim ngạch xuất khẩu dệt may của thế giới vào năm 2021, tương đương với mức 66,9% trước đại dịch (2018-2019). Các nhà cung cấp hàng dệt may khác lọt vào danh sách top 10 năm 2021 cũng giống như một năm trước và trước đại dịch (2018-2019).

Bảng: 10 nhà xuất khẩu hàng dệt lớn nhất thế giới năm 2021

Nguồn: Tính toán từ số liệu của Trademap, WTO

Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng của 10 nhà xuất khẩu hàng dệt lớn nhất thế giới có sự biến động mạnh vào năm 2021, từ giảm 5,5% (Trung Quốc) đến tăng 47,8% (Ấn Độ). Sự thay đổi nhu cầu từ PPE sang sợi và vải liên quan đến may mặc là một yếu tố góp phần quan trọng đằng sau hiện tượng này. Cụ thể, xuất khẩu dệt may liên quan đến PPE của Trung Quốc đã giảm hơn 33 tỷ USD (tương đương giảm 43%) vào năm 2021. Ngược lại, xuất khẩu vải dệt kim trên thế giới (mã SITC 655) tăng hơn 30% vào năm 2021, dẫn đầu là Ấn Độ ( tăng 74%) và Pakistan (tăng 72%). Tuy nhiên, khi lối sống của người tiêu dùng gần đạt đến trạng thái "bình thường mới", kỳ vọng cơ cấu sản phẩm dệt may xuất khẩu sẽ sớm ổn định trở lại.

Mặt khác, như một xu hướng đã xuất hiện trước đại dịch, các nước đang phát triển có thu nhập trung bình tiếp tục đóng vai trò quan trọng hơn trong xuất khẩu hàng dệt, trong khi các nước phát triển bị mất thị phần. Cụ thể, Hoa Kỳ, Đức và Italia dẫn đầu xuất khẩu hàng dệt của thế giới trong những năm 2000, chiếm hơn 20% thị phần. Tuy nhiên, tỷ trọng của ba thị trường này đã giảm xuống 12,8% vào năm 2019 và chạm mức thấp mới là 11,3% vào năm 2021. Trong khi đó, các nước đang phát triển có thu nhập trung bình như Trung Quốc, Việt Nam, Thổ Nhĩ Kỳ và Ấn Độ đã bước vào giai đoạn phát triển mở rộng sản xuất hàng dệt. Thị phần của những thị trường này trong xuất khẩu hàng dệt trên thế giới tăng đều đặn. Các nước này cũng đạt được tỷ lệ xuất khẩu hàng dệt /quần áo cân bằng hơn trong những năm qua, có nghĩa là nhiều nguyên liệu dệt may như sợi và vải có thể được sản xuất trong nước thay vì phụ thuộc vào nhập khẩu. Cụ thể, Việt Nam, được biết đến với các sản phẩm quần áo cạnh tranh, đã đạt kim ngạch xuất khẩu hàng dệt ở mức cao mới là 11,5 tỷ USD vào năm 2021 và xếp thứ 6 trên thị trường thế giới. Tỷ lệ hàng dệt/quần áo của Việt Nam cũng tăng gấp đôi từ 0,15 năm 2005 lên 0,37 năm 2021 và với tốc độ xuất khẩu như hiện nay, nhiều khả năng xuất khẩu dệt may của Việt Nam sẽ vượt Hoa Kỳ trong vài năm tới.

Bảng: Tỷ lệ trị giá kim ngạch xuất khẩu hàng dệt/hàng quần áo (%)

Nguồn: Tính toán từ số liệu của Trademap, WTO

Hình: Trị giá xuất khẩu hàng dệt của Việt Nam và Hoa Kỳ

(ĐVT: Triệu USD)

Nguồn: Tính toán từ số liệu của Trademap, WTO

(Xuất khẩu hàng dệt của Việt Nam sẽ sớm vượt Hoa Kỳ trong thời gian tới)