​​​Nhờ vào chính sách hỗ trợ cùng những mô hình mới tạo nền tảng cho doanh số bán hàng tại các thị trường lớn, doanh số bán xe điện toàn cầu dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ cho đến cuối năm 2022, sau khi phá kỷ lục vào năm ngoái. Tuy nhiên, vẫn cần có những nỗ lực lớn hơn để có thể lường trước những tắc nghẽn của chuỗi cung ứng và thúc đẩy sản xuất.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, doanh số bán ô tô điện vẫn tăng mạnh từ năm 2021 cho đến nay, nhưng việc đảm bảo tăng trưởng trong tương lai sẽ đòi hỏi những nỗ lực lớn hơn để có thể đa dạng hóa sản xuất pin và các nguồn cung cấp khoáng chất quan trọng ,nhằm giảm rủi ro tắc nghẽn và tăng giá.

Doanh số bán ô tô điện (bao gồm cả xe hybrid và plug-in chạy điện hoàn toàn) đã tăng gấp đôi vào năm 2021, đạt mức kỷ lục mới là 6,6 triệu chiếc. Số lượng xe mới bán ra mỗi tuần thậm chí còn nhiều hơn so với cả năm 2012 cộng lại. Bất chấp sự căng thẳng trong chuỗi cung ứng toàn cầu, doanh số bán hàng vẫn tiếp tục tăng mạnh vào năm 2022, với 2 triệu xe điện được bán ra trên toàn thế giới trong quý đầu tiên, tăng 3/4 so với cùng kỳ năm trước đó. Số lượng ô tô điện trên đường thế giới vào cuối năm 2021 là khoảng 16,5 triệu chiếc, gấp ba lần so với năm 2018.

Dự báo doanh số bán ô tô điện toàn cầu của BloombergNEF trong năm 2022

Tại Trung Quốc, doanh số bán ô tô điện tăng gần gấp ba lần, chiếm khoảng một nửa tổng doanh số toàn cầu. Doanh số bán hàng cũng tăng trưởng mạnh mẽ ở Châu Âu (tăng 65% lên 2,3 triệu chiếc ) và Hoa Kỳ (tăng hơn gấp đôi lên 630 nghìn chiếc). Ô tô điện của Trung Quốc thường nhỏ hơn so với các thị trường khác. Cùng với việc giảm chi phí sản xuất, giá xe điện tại nước này đã rút ngắn đáng kể khoảng cách so với ô tô truyền thống. Giá trung bình của một chiếc ô tô điện ở Trung Quốc chỉ cao hơn 10% so với các sản phẩm thông thường, thấp hơn nhiều so với mức trung bình từ 45% đến 50% ở các thị trường lớn khác. Ngược lại, doanh số bán ô tô điện đang ghi nhận đà giảm ở hầu hết các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển, nơi thường chỉ có một số mẫu xe nhất định với mức giá mà người tiêu dùng đại chúng không thể đáp ứng được.

Chính sách hỗ trợ bền vững là một trong những lý do chính khiến doanh số bán xe điện tăng mạnh ở nhiều thị trường, với tổng chi tiêu công cho các khoản trợ cấp và ưu đãi tăng gấp đôi vào năm 2021 lên gần 30 tỷ USD. Ngày càng nhiều quốc gia đặt mục tiêu điện khí hóa xe đầy tham vọng trong những thập kỷ tới và nhiều nhà sản xuất ô tô có kế hoạch điện khí hoá sản phẩm của mình.

Ngày càng nhiều quốc gia đặt mục tiêu điện khí hóa xe

Các nhà hoạch định chính sách, các nhà điều hành ngành và các nhà đầu tư cần hết sức cảnh giác để giảm rủi ro gián đoạn nguồn cung. Trong ngắn hạn, những trở ngại lớn nhất đối với đà tăng doanh số bán hàng EV là việc một số khoáng chất quan trọng cần thiết cho sản xuất pin bị đội giá lên cao, cũng như sự gián đoạn chuỗi cung ứng do cuộc xung đột giữa Nga - Ukraine và chính sách zero Covid-19 ở một số khu vực của Trung Quốc. Trong dài hạn, cần có những nỗ lực lớn hơn để triển khai đủ cơ sở hạ tầng sạc phục vụ sự tăng trưởng doanh số xe điện theo dự kiến.

Giá của lithium, một khoáng chất quan trọng cho pin xe hơi, trong tháng 5 năm 2022 đã tăng hơn bảy lần so với đầu năm 2021, đồng thời giá coban và niken cũng tăng theo, dẫn đến chi phí các bộ phim có thể tăng đến 15%. Căng thẳng giữa Nga và Ukraine cũng gây thêm áp lực vì Nga cung cấp 20% lượng niken cho sản xuất pin trên toàn cầu.

Các chính phủ ở Châu Âu và Hoa Kỳ đã thúc đẩy các chính sách công nghiệp nhằm phát triển chuỗi cung ứng EV trong nước, vì hơn một nửa công suất chế biến và tinh chế lithium, coban và graphite được đặt tại Trung Quốc. Ngoài ra, Trung Quốc sản xuất 3/4 tổng số pin lithium-ion và có 70% công suất sản xuất cho cực âm và 85% cho cực dương, cả hai đều là thành phần thiết yếu của pin. Hơn một nửa tổng số ô tô điện vào năm 2021 được lắp ráp tại Trung Quốc và quốc gia này đang sẵn sàng duy trì vị thế thống trị về sản xuất của mình.

Trong khi gần 10% tổng số ô tô bán ra trên toàn thế giới vào năm 2021 là xe điện, thì doanh số bán xe tải toàn cầu chỉ là 0,3%. Tỷ lệ này sẽ cần tăng lên khoảng 10% vào năm 2030, trong một kịch bản phù hợp với các cam kết và mục tiêu về khí hậu mà các quốc gia trên toàn thế giới đã công bố. Xe tải điện cho đến nay về cơ bản chỉ được triển khai ở Trung Quốc, nhưng các quốc gia khác đã công bố kế hoạch điện khí hóa xe tải hạng nặng, và các nhà sản xuất đang mở rộng sự lựa chọn các mẫu xe của họ. ​