​​Bài 1: Thực tiễn đặt ra

Những năm trở lại đây, ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam phát triển khá nhanh. Mặc dù vậy, tỷ lệ nội địa hóa vẫn còn thấp, đa số chưa đạt mục tiêu, và thấp hơn nhiều so với tỷ lệ trung bình của các nước trong khu vực. Điều này cho thấy ngành công nghiệp ô tô trong nước phát triển chưa bền vững và thiếu nội lực.

Trong một thập niên tới, thị trường ô tô Việt Nam được dự báo có triển vọng tăng trưởng tích cực. Tuy nhiên nếu ngành công nghiệp ô tô trong nước tiếp tục yếu thế thì khó được hưởng lợi. Ngay từ bây giờ doanh nghiệp và chính sách đều cần có sự vận động tích cực nhằm hiện thực hóa sức mua của thị trường thành sức mạnh của ngành công nghiệp ô tô trong nước.

Thực tế cho thấy, một chiếc nắp bình xăng nhỏ bé cũng phải nhập khẩu. Trong khi đó, để hoàn thiện một chiếc ôtô cần tới hàng chục nghìn linh kiện. Ngành công nghiệp ôtô vẫn lỡ hẹn với mục tiêu nội địa hóa.

Theo Ông Nguyễn Trung Hiếu, Trưởng ban Kế hoạch chiến lược Công ty Ô tô Toyota Việt Nam : "cái nắp bình xăng, thì tại nước ngoài họ chỉ khoảng hơn 1,5 usd là cái linh kiện đó bán tới vn trong khi đó chi phí linh kiện đó trong nước sx phải đến hơn 3,5 usd. mặc dù chúng tôi đã cố gắng nỗ lực để hạ giá thành từ 3,5 usd xuống 2,5 usd tuy nhiên nó vẫn còn khoảng cách quá xa so vs chi phí kia bởi vì như vậy chúng tôi chưa thể nội địa hóa đc linh kiện này"

 

Ông Nguyễn Trung Hiếu, Trưởng ban Kế hoạch chiến lược Công ty Ô tô Toyota Việt Nam

Theo danh mục máy móc, thiết bị, phụ tùng thay thế, phương tiện vận tải chuyên dùng, nguyên liệu, vật tư, bán thành phẩm trong nước đã sản xuất được do Bộ Kế hoạch và Đầu tư công bố, Việt Nam đã sản xuất được 256 chi tiết và cụm chi tiết cho xe ô tô dưới 9 chỗ ngồi, 14 chi tiết và cụm chi tiết cho xe ô tô trên 9 chỗ ngồi và 17 chi tiết và cụm chi tiết cho xe ô tô tải. Các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu sản xuất được những sản phẩm giản đơn như ống dẫn xăng dẫn nước, nắp che két nước, lốp không săm, dây điện, chắn bùn, bộ ghế, cản xe, ắc quy, vành xe, ống xả, điều hòa không khí…Chỉ một số ít doanh nghiệp đầu tư dây chuyền dập thân, vỏ xe. Danh sách này không có những chi tiết quan trọng về động cơ, hệ truyền động, hộp số, hệ thống an toàn và nhiều hệ thống điện tử trên xe.

Ông Lương Đức Toàn, Phó Trưởng phòng Công nghiệp chế biến, chế tạo, Bộ Công Thương: "Công nghiệp hỗ trợ trong ngành ô tô Việt Nam hiện nay thì chúng ta mới chỉ làm dc những linh kiện cơ bản thôi, nó chưa đáp ứng đc việc chúng ta sẽ xây dựng ngành sản xuất ô tô thực thụ. Và điều này nó sẽ làm ảnh hưởng đến việc là giá ô tô tại Việt Nam nó sẽ duy trì ở mức cao do phần lớn linh kiện của chúng ta đều phải nhập khẩu từ nước ngoài".

Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam, một chiếc ô tô có đến khoảng 30.000 linh kiện, nhưng có đến 80% số linh kiện này là nhập khẩu, số còn lại sản xuất trong nước nhưng chủ yếu vẫn là các chi tiết cồng kềnh, giản đơn... Điều này đã khiến cho chi phí sản xuất lắp ráp xe trong nước cao hơn từ 10 – 20% và giá bán xe cao hơn khoảng 20% so với các nước trong khu vực.

Mặc dù có nhiều ở nhiều dòng xe tỷ lệ nội chế đang được cải thiện tích cực tuy nhiên hiện tại nếu tính trung bình tỷ lệ nội chế của toàn ngành chỉ đâu đó khoảng trên 20%. Tỷ lệ chung đã thấp như vậy nhưng con số này còn là con số cộng gộp của cả các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ FDI tại Việt Nam và doanh  nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước. Nếu bóc tách ra con số nội chế của doanh nghiệp Việt tham gia được vào chuỗi cung ứng ngành sản xuất ô tô lại càng ít ỏi.

​Ban biên tập tổng hợp​